Deniz Memelileri Eylem Planı

EGE VE AKDENİZ’İN TÜRKİYE SULARINDA CETACEA TÜRLERİNİ KORUMAK İÇİN TÜRKİYE ULUSAL EYLEM PLANI

GİRİŞ

1. Cetacean Yayılımı

Ege ve Akdeniz’in Türkiye sularında, dokuz cetacean türünün bulunduğu bilinmektedir (Tablo 1). Bunlar; Delphinus delphis, Tursiops truncatus, Stenella coeruleoalba, Globicephala melas, Grampus griseus, Pseudorca crassidens, Physeter catodon, Ziphius cavirostris and Balaenoptera physalus. Akdeniz’in tamamında 14 cetacean türü yaşamaktadır. Bunlar arasından 10’u, Karadeniz’de yaşayan Phocoena phocoena’da olmak üzere Türk sularında gözlemlenir. Bütün bu türler 1983 yılından beri Türkiye sularında koruma yasaları altındadır (Öztürk, 1996).

Aşağıda adı geçen Türker Akdeniz Biyo-çeşitlilik ve özel koruma alanları protokolünde bulunan Aneks 2’de bulunmaktadır.

Uzun balina (Balaenoptera physalus)

Tırtak (Delphinus delphis)

Grampus (Grampus griseus)

Kaşalot (Physeter macrocephalus)

Yalancı Katil Balina (Pseudorca crassidens)

Çizgili Yunus (Stenella coeruleoalba)

Afalina (Tursiops truncatus)

Gagalı balina (Ziphius cavirostris)

Tablo 1’de listelenen cetacean türleri ve IUCN Kırmızı Veri Kitabında var olan bu türlerin durumları Tablo 2’de özetlenmiştir. Tablo 2’nin yanı sıra, ACCOBAMS bütün bu türleri kapsamaktadır.

Ege ve Akdeniz’in Türkiye sularında bulunan cetacean türleri hakkındaki kısa bilgi aşağıda bulunmaktadır.

Balaenoptera physalus (Linnaeus, 1758)

Yerel Adı: Fin whale (En), uzun balina (Tr), Rorqual commun (Fr)
En büyük ikinci cetacean türü, güney yarımkürede boyu 27m ulaşmakta. Akdeniz’de, güvenilir boy ölçümleri 22 metreden küçük olmaktadır. Krill, küçük balıklar ve mürekkep balıkları ile beslenirler.

Yayılımları: Kosmopolitan olan bu türler her iki yarım kürede de yayılım gösterirler. Yayılımları tropiklerden kutuplara kadardır. Tropik ve kutup bölgeleri arasında sezonsal göçler yaparlar. Batı ve orta (İyon Denizi) Akdeniz’de yoğun olarak bulunurlar, doğu bölgelerde nadiren raporlanmışlardır. Bu tür Türkiye’nin Karataş, Antalya, Finike ve Mersin bölgelerinde nadir olarak gözlemlenmiştir.

Akdeniz’deki Durumları: Son zamanlarda gerçekleşen çalışmalara göre bu türün Akdeniz’de yerel popülasyonları bulunmaktadır ve Atlantik’ten çoğalma yönünden izoledir. Batı Akdeniz’deki popülasyon tahminleri yaz ayları için 1500 bireydir. Pelajik ağlar nedeniyle tesadüfi yakalanma gözlenmiş olsa dahi, balıkçılığın bu tür etkileri ılımlıdır.

Delphinus delphis (Linnaeus, 1758)

Yerel Adı: Common dolphin (En), Tirtak (Tr), Dauphin commun (Fr)
Yayılımları: Bir zamanlar Akdeniz’de yoğun olarak bulunmalarına rağmen, Alboran Denizi ve batı Yunanistan’ın kıyıları (İyon Denizi) hariç olmak üzere sayıları giderek azalmıştır. Bu tür özellikle Antalya yakınlarında bulunan Finike’de yaygındır.

Akdeniz’deki Durumları: Akdeniz’de bu türe yönelik bir popülasyon tahmini bulunmamaktadır. Bu türde gözlemlenen ani popülasyon düşüşünün nedeni bilinmemektedir. Akdeniz popülasyonları tehlike altında olarak sınıflandırılmaktadır ve IUCN 1996-1998 Eylem Planında koruma öncelikli olarak belirlenmiştir. Tırtaklar balıkçılık malzemelerine takılmaktadırlar (Öztürk, 1998).

Globicephala melas (Traill, 1809)

Yerel adı: Long-finned pilot whale (En), Pilot yunus (Tr), Globicéphale commun (Fr)
Yayılımları: Gibraltar bölgesinde ve Alboran Denizinin derinliklerinde, Balera sularında ve Sardinya adasının batı sularında gözlemlenirler. Pilot yunuslar Tiren Denizinde gittikçe azalmaya başlamışlardır ve Adriatik Denizinde bulunmamaktadırlar.Pilot yunuslar Türkiye’nin Akdeniz Sahilinde gözlemlenmiştir.

Akdeniz’deki Durumları: Akdeniz’de bu türün popülasyon tahminleri bulunmamaktadır. Pelajik ağlara takıldıkları bilinmektedir.

Grampus griseus (G. Cuvier, 1812)

Yerel adları: Risso’s dolphin (En), Risso yunus (Tr), Dauphin de Risso (Fr)

Yayılımları: Akdeniz’de yaygın olarak gözlemlenen bir dişli balina türüdür. Özellikle dik kıta eğimlerinin olduğu sularda sıkça gözlemlenirler. Kuzey Adriatik’te göçebedirler. Doğu Akdeniz’de bu tür üzerine yapılan gözlerler az miktardadır fakat bu durum, büyük ihtimalle türün azlığını değil gözlemlerin azlığını yansıtmaktadır. Bazı alanlar için yıl boyunca yerel popülasyonların olduğu tahmin edilmektedir. Bu tür Türk sularında da bulunur, örneğin Fethiye ve Kalkan.

Akdeniz’deki Durumları: Bu türün Türkiye’deki poülasyonları hakkında her hangi bir tahmin bulunmamaktadır. Fethiye bölgesinde bu türün ağlara yakalandığı gözlemlenmiştir. (Öztürk & Öztürk 1998).

Physeter catodon (Linnaeus, 1758)

Yerel Adı: Sperm whale (En), Kasalot (Tr), Cachalot (Fr)
Yayılımı: Kaşalotlar Akdeniz boyunca derin sularda bulunurlar, özellikle kıta sahanlığının dik olduğu bölgelerde. Bu türlerin yeni doğanları üzerinde gerçekleşen gözlemlere dayanarak, Kaşalotların Akdeniz’de yavruladıkları tahmin edilmektedir. Akdeniz’de bulunan Kaşalotların, Atlantik popülasyon kökenli olup olmadıkları bilinmemektedir. Kaşalotlar aynı zamanda Ege ve Akdeniz’in Türkiye sularında da bulunmaktadır; Saroz Körfezi, Güllük Körfezi, Fethiye Körfezi, Göcek Körfezi ve Finike Körfezi. P. catodon Kemer-Antalya’da bulundukları bilinmektedir ve bu bölge Akdeniz’in en derin bölgelerinden biridir.
Akdeniz’deki Durumları: Geçmişte, Akdeniz’de yoğun olarak gözlemlendikleri not edilmiştir fakat günümüzde sık olarak gözlemlenmemektedirler. Kaşalotlarda balık ağlarına takılmalarından doğan mortaliteleri yüksektir. Haziran 2002’de bu durum bir dişi Kaşalotta gözlemlenmiştir ve başarılı bir şekilde bu dişi ağdan kurtarılmıştır.

Pseudorca crassidens (Owen, 1846)

Yerel Adı: False killer whale (En), Yalanci katil balina (Tr), Faux-orque (Fr)
Yayılımı: Akdeniz’de nadir olarak gözlemlenirler ve Kuzey Atlantik göçmenleridir. Alboran Denizi, Balera Adaları, Ligurian Denizi, Sardini, Sicilya, kuzey Adriatik ve Ege Denizlerinde yapılan gözlemler, kıyıya vurma ve yakalanmaları üzerine raporlar bulunmaktadır. 1997 yılında bu türe ait bir birey karaya vurmuştur.

Akdeniz’deki Durumları: Nadir olarak Türk sularında gözlemlenirler ve Kuzey Atlantik’e veya Kızıl Deniz Popülasyonlarına ait oldukları düşünülmüktedir.

Stenella coeruleoalba (Meyen, 1833)

Yerel Adı: Striped dolphin (En), Cizgili yunus (Tr), Dauphin bleu et blanc (Fr)
Yayılımları: Günümüzde, Akdeniz’de en yoğun olarak gözlemlenen pelajik cetacean türüdür. Çizgili yunuslar Ege ve Akdeniz’in Türkiye sularında yıl boyunca yerleşik olarak bulunmakta ve yavrulamaktadırlar (Öztürk, 1996a).

Akdeniz’deki Durumları: Ege ve Akdeniz’in Türk sularında var olan çizgili yunus popülasyonu hakkında herhangi bir tahmin bulunmamaktadır. Bu türler ağlara takılmaktadır ve yüksek mortalite gösterirler (Öztürk et al.,2001). Akdeniz çizgili yunusları 1990-91 yıllarında gerçekleşen morbilivirüs salgınından etkilenmişlerdir. Ege ve Akdeniz’in Türkiye suları için, bu türler daha çok kıyısal bölgelere yakın alanlarda gözlemlenmektedir.

Trusiops truncatus (Montagu,1821)

Yerel Adı: Bottlenose dolphin (En), Afalina (Tr), Grand dauphin (Fr)
Yayılımları: Akdenizde yoğun olarak bulunan kıyısak bir türdür. Bazı bölgelerde (örneğin Kuzey Adriatik ve Güney Tunus), bu tür tek genel cetacean türüdür.
Akdeniz’deki durumları: Ülkemiz sularında bu türün popülasyon sayısı hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Belirli bölgelerde (İskenderun ve Kilikya Havzası) gerçekleştirilen uzun süreli çalışmalar, belirli bireylerin yıl boyunca bu bölgelerde bulunduklarını göstermiştir. Bu türlerde balık ağlarına yakalanırlar ve kıyısal balıkçılık aktiviteleri afalinaların mortalitelerini yüksek miktarda arttırmaktadır. Bu türlerin kıyısal habitatları, yüksek derece organochlorine bilişimlerinden ve iz elementlerden oluşan kirlilikle karşı karşıyadır.

2. Cetacean Koruma Çalışmalarında Karşılaşılan Ana Problemler

a) Temel Bilgi Eksikliği

Etkili koruma ölçümleri oluşturabilmek için, popülasyon büyüklükleri, yayılımları, ekolojileri gibi temel bilgilere ihtiyaç duyulmaktadır. Fakat kaynak eksikliğinden dolayı, hem finansal hem de insan gücü, bu bilgilerden çok azına ulaşılmıştır. Örneğin, Öztürk and Öztürk (1998) Türkiye’nin Ege ve Akdeniz kıyılarında karaya vuran cetaceanları raporlamaktadırlar. 1990-1997 yılları arasında, 23 tane karaya vurma olayı tesbit edilmiştir. Fakat, etkili bir karaya vurma ağı olmadığından, bu rakamın daha fazla olduğunu tahmin etmektedirler.

b) Balıkçılık aktiviteleri

Yasak avcılık ve aşırı avcılık bölgedeki balık stoklarını olumsuz derecede etkilemektedir. Juvenil balıklara ve hedef olmayan türlere yönelik avcılık ekolojik dengeye zarar vermektedir. Bu durum cetaceanlar için besin azlığına neden olabilir. Balıkçılar ve cetaceanlar arasında ticari balık stoklarına yönelik anlaşmazlıklar vardır.

S. coeruleoalba, T. truncatus, ve G. griseus gibi bazı cetacean türleri için Akdeniz ve Ege’de gerçekleşen kılıç balık avcılığı büyük tehdit oluşturmaktadır. Kılıç balığı av sezonu Mayıs ve Haziran aylarında gerçekleşir. Ağ aralığı 240-260 mm’dir ve toplam uzunluğu 1000-1500 m’yi bulmaktadır ve boyu 4 m’dir. Ağ genelde 6-9 metre derinliğe yerleştirilir. 1998 yılından beri yasaklanmış olmasına rağmen, bölegede hala bazı yasak avcılık aktiviteleri gerçekleşmektedir (Öztürk et al. 2001).

c) Kıyısal Kalkınma

Kıyısal inşaat ve insan aktiviteleri nedeniyle gerçekleşen habitat kayıpları, T. truncates, ve G. griseus gibi kıyısal cetaceanlar için, ana tehditlerden birini oluşturmaktadır. Bu bölgelerde birçok oteller ve yollar bulunmaktadır. Bu kıyı şeridinin turistler tarafından çok popüler olmasından dolayı, yaz boyunca birçok eğlence maksatlı teknelerde bulunmaktadır. Bu durum bazı cetaceanların yavrulama ve beslenme davranışlarını etkileyebilir ve alanı terk etmeleri ile sonuçlanabilir.

d) Kirlenme

Kirlenmenin çeşitli kaynakları vardır fakat bu bölgede, en önde gelenleri evsel ve gemi kökenli atıklardır. Atık sular kıyısal sularda ötrofikasyona ve mikrobiyel kontaminasyonlara neden olabilir. Endüstriyel atıklar, cetaceanların ağır metaller ve organoklorinlerle kontaminasyonuna neden olur. Yağ ve sintine suları gibi gemi kökenli popülasyonlar hem kıyısal hem de açıklarda bulunan cetaceanları etkiler. Gemi taşımacılığı aktiviteleri, askeri egzersizler ve sismik çalışmalr denizel çevrede ses kirliliğine neden olmaktadır. Cetaceanlar, iletişim ve beslenmek için sese bağlı olduklarına göre, bu ses kirliliği bu hayvanları etkileyebilir. Plastik torbalar gibi katı atıklar bazı cetaceanlar için öldürücü olabilir.

e) Kamudaki Bilinç Eksikliği

Türk insanı cetaceanları arkadaşça ve huzurlu görmelerine rağmen, bu hayvanların biyoloji ve ekolojileri hakkında çok az bilgiye sahiptirler. Bazen bu türlerin Türkiye sularındaki varlıklarından bile habersizlerdir. Çünkü bu türler hakkında var olan bilgi çok azdır. Cetaceanların etkili korunabilmesi için, kamunun katılımı büyük önem taşımaktadır.

EYLEM PLANI

Hedefler
Yukarıda bahsedilen nedenlerden dolayı, Ege ve Akdeniz’in Türkiye sularında, bu hayvanların habitatları tehdit altındadır ve popülasyonları giderek azalmaktadır. Popülasyon büyüklükleri tam olarak bilinmemesine rağmen, önlemlerin alınması şarttır. Sonuç olarak, Ulusal Eylem Plan detaylı bir şekilde hazırlanmıştır. a) Beslenme, üreme ve bakım alanlarında cetacean habitatların korunması
b) Akdeniz’in Türkiye Sularında var olan cetacean popülasyonlarının korunması

2. Öncelikler

a) Cetaceanların güncel durumlarının açığa kavuşması. Bunun için biyoloji, ekoloji ve habitatları hakkında gözlem, araştırma ve veri toplanması

b) Kirlenmenin azaltılması ve önlenmesi

c) Tesadüfi ağa yakalanmanın (bycatch) azaltılması

d) Balıkçılık stokların aşırı ve yasak avlanmasının yasaklanması

e) Beslenme, üreme ve bakım alanlarının korunması, eğer belirlendiyse

f) Kamuya ve balıkçılara yönelik eğitim aktiviteleri

Üstte bahsedilen öncelikler arasında, a), c), ve e) aşağıda açıklanan nedenlerden dolayı uygulanması acil olan an planlar arasında yer almaktadır. Öncelik (a), sadece cetaceanların güncel durumlarının açığa kavuşması sayesinde araştırmalar ve koruma planları yapılabilir. Diğer iki öncelik, (c): Tesadüfi ağa yakalanmanın (bycatch) azaltılması ve (e): Beslenme, üreme ve bakım alanlarının korunması, cetaceanların korunması için doğrudan önem taşımaktadır. Diğer üç öncelik, b), d), ve f), bu bölgedeki cetaceanların korunmasını daha uzun dönemde, dolaylı olarak etkilemektedir.

3. Aktiviteler

A. Cetaceanların Yayılım Gözlemler
Cetaceanları korumanın önünde duran en önemli bariyer, bu türle hakkında var olan bilgi eksikliğidir. Bu aktivitenin sonucunda temel bilgiler elde edilmiş olacaktır.

A.1. Hedef
Bölgesel ve sezonsal yayılımlarının anlaşılması ile etkin koruma ölçümlerinin belirlenmesi ve uygulanması

A.2. AÇıklama
Bölgesel ve sezonsal yayılımlarının, popülasyon yapılarının belirlenmesi ve balıkçılar ve denizde çalışan insanlarla görüşülmesi

A.3. Sorumluluklar
Tarım ve Köy işleri Bakanlığı (MARA), Çevre Bakanlığı (MOE)

A.4. Paydaşlar
MARA, MOE, Üniversiteler, STK’lar, balıkçılar, yerel otoriteler ve kamu

A.5. Ön koşullar

Uygun gözlem metotlarının test edilmesi, uygun gözlem ekibinin eğitilmesi ve anket hazırlanması

A.6. Uygulamada karşılaşılacak problemler
Bütün sezonları ve bütün kıyı şeridini kapsamak pahalı olabilir

Görüşlerden elde edilen veriler yanıltıcı olabilir

A.7. Takvim
Ege Kıyısı için bir yıl harcanmalı ve Akdeniz kıyısı için bir yıl daha harcanmalı. Bu proje için toplam süre 2 yıldır.

A.8. Bütçe

Gemi gezisi: $20,000 x 8 gezi = $ 160,000
Gözlemciler: $1,500 (kişi başına) x 5 kişi x 8 gezi = $ 60,000
Seyahat: $2,000 (kişi başına) x 3 gözlemci x 2 görüşme gezileri = $ 12,000
Aletler (bilgisayar, dürbün, etc) ve diğerleri: $18,000
TOPLAM: $ 250,000

A.9. Gözlem
Bu eylemin gözlemlenmesi; ara ve final raporların değerlendirilmesi ile yapılacaktır.

B. Cetaceanların Ağa Takılmalarının Gözlemlenmesi
Türkiye’de pelajik ağların yasak olmasına rağmen, yasak avcılık gerçekleşmektedir. Ve bunların dışında var olan avcılık malzemelerinde cetaceanlar yakalanmaktadır. Cetaceanların ağa takılmalarını engellemek büyün önem taşımaktadır.

B.1. Hedef
Akdeniz ve Ege’nin Türkiye sularında cetaceanların ağlara yakalanmasını engellemek

B.2. Açıklama
İlk başta, ağlara yakalanan türler incelenecektir. Daha sonra, toplanan verilere göre, avcılık alanları, sezonları ve kullanılan aletler, yasal zorunluluklar belirlenecek ve uygulamaya konulacaktır.

B.3. Sorumlu Kurumlar
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı (MARA), Çevre Bakanlığı (MOE)

B.4. Paydaşlar
MARA, MOE, Üniversiteler, STK’lar, balıkçılık, yerel otoriteler

B.5.Ön koşullar
Bütün paydaşlara ağa yakalanma hakkında bazı ana bilgiler dağıtılmalıdır

B.6. Uygulama esnasında karşılaşılabilecek problemler
Bütün sezon ve kıyıları kapsamak pahalı olabilir

Yerel otoriteler tarafından cezalandırılacaklarını düşüneceklerinden balıkçılar iş birliği yapmaya bilirler.

B.7. Takvim
2 yıl

İkinci raporun sonunda, uyum ölçümlerinin değerlendirilmesi yapılacak. Çalıştay, paydaşlar arasında bilgi alış verişi amacına yönelik olacaktır. Bütün biyolojik bilgiler derlenip ve cetaceanların hayat hikayelerini anlamak üzere kullanılacaktır.

B.8. Bütçe
Broşür: $5,000
Uzmanların seyahat bedelleri: $10,000
Uyum ölçümleri (aletler, deneyler): $50,000
Çalıştay: $20,000
TOPLAM: $85,000

B.9. GÖZLEM

Bu eylemin gözlemlenmesi; ilgili kurumlar tarafından ara ve final raporların değerlendirilmesi ile yapılacaktır.

C. Karaya Vuran Cetaceanlara Yönelik Bilgi ağının Kurulması

Karaya vuran hayvanlar, bu türlerin biyolojileri ve ekolojileri hakkında önemli bilgiler sağlarlar. Türkiye’nin Ege ve Akdeniz kıyıları çok uzundur ve bu yüzdende alanların hepsini kapsamak imkansızdır. Turkiye’de karaya buran hayvanlara yönelik bir bilgi ağı oluşturulması üzerine birkaç toplantı düzenlenmesine rağmen, fon eksikliğinden dolayı bu toplantılar başarılı olamamıştır. Sonuç olarak, kıyıya vuran max sayıda bireylere ulaşabilmek için iyi düzenlenmiş bir bilgi ağına ihtiyaç vardır. Sonuç olarak, ulusal veritabanı kurulmalıdır ve böylece ilgililer arasında veriler paylaşılabilir.

C.1. Hedefler
Ege ve Akdeniz’in Türkiye sularında gerçekleşen karaya vurma olaylarını daha iyi anlayabilmek, bu cetaceanlardan biyolojik veriler elde edebilmek ve Türkiye için bir veri tabanı oluşturmak

C.2. Açıklama
Akdeniz ve Ege sahillerinden ilgili çeşitli kurumların eğitimi için bir çalıştay düzenlenecektir. Böylece kıyıya vuran türleri tanımlayabilirler. Kitapçık ve poster hazırlanacaktır. Çalıştayda, konuşmacılar, yabancı ülkelerden gelen uzmanlarda dahil olmak üzere, karaya vurma olayının çeşitli yönleri hakkında eğitimler vereceklerdir.

C.3. Sorumlu Kurumlar
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı(MARA), Çevre Bakanlığı (MOE)

C.4. Paydaşlar
MARA, MOE, Üniversiteler, STKlar, balıkçılar, yerel otoriteler, dalış klüpleri, yatçılar ve gezi operatörleri

C.5. Ön koşullar
Etkin bir ağ hazırlıyabilmek için mac katılıma ihtiyaç duyulmaktadır

C.6. Uygulama Problemleri
İlgili kurumların iletişim, alana ziyaret ve diğer finansal zorlukları olabilir. Verilerin ve örnek haklarının sahiplenilmesi ilgili kurumlar arasında kargaşanın engellenmesi için çalıştayda konuşulacaktır

Bu proje için altı aya ihtiyaç duyulmaktadır.

C.8. Bütçe

Kitapçık: $20,000
Poster: $5,000
Seyahat (davet edilen konuşmacılar): $10,000
Seyahat (davet edilen katılımcılar): $15,000
Seminer salonu: $5,000
Diğer: $5,000
TOPLAM: $60,000

C.9. Gözlem

Bu eylemin gözlemlenmesi zordur. Karaya vurma olayı gerçekleştiğinde sadece yürütülebilir ve sorumlu organizasyonlar bu ağın etkinliğini kontrol edebilir.

D. Eğitim Programları
Cetaceanlar bazen ağları parçaladıklarından, balıkçılar bu türlere düşmanca davranabilirler. Bu düşmanca davranışları azaltmak için ve balıkçıları da cetaceanları koruma eylemine davet edebilmek amacı ile, balıkçıların eğitimi şarttır. Bunların dışında, etkin koruma stratejileri için kamu bilinçlendirmesi çok önemlidir.

D.1. Hedefler

Koruma projelerine balıkçıların çağrılması ve cetacean koruma projeleri hakkında bilgilendirilmeleri. Akdeniz ve Ege Kıyı şeridi boyunca buluna köy ve kasabalarda ceteceanlar hakkında kamu bilincinin arttırılması

D.2. Açıklama

Kitapçık, postkard, poster gibi eğitim materyallerinin hazırlanması. Balıkçılara, kamuya ve okul çocuklarına seminerler verilmesi ve cetacean koruma projelerine katılmaları için halkın teşviki. . Seminerlerde kısa bir video gösterisi gerçekleşecektir

D.3. Sorumlu Kurumlar

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı (MARA), Çevre Bakanlığı (MOE)

D.4. İlgili Kurumlar

MARA, MOE, Üniversiteler, STK’lar, balıkçılar, yerel otoriteler, okullar, kamu (yerli ve turist) D.5. Prerequisites: None

D.6. Uygulama Problemleri

Balıkçılar, cetaceanların verdiği zarar fazla ve ekonomik durumları kötü ise, işbirliği yapmaya bilir. Bu eylem birçok insanın eğitimine ihtiyaç duymaktadır, dolayısıyla pahalı olabilir.

D.7. takvim

Toplam 2 yıl

D.8. Bütçe

Kitapçık: $5,000
Poster: $5,000
Video: $10,000
Postcard: $5,000
T-shirts, şapka: $10,000
Seyahat: $15,000
TOPLAM: $50,000

D.9. Monitoring
Bu eylemin gözlemlenmesi; ilgili kurumlar tarafından ara ve final raporların değerlendirilmesi ile yapılacaktır. Eyleme katılan balıkçıların, turistlerin, okulların ve yerel otoritelerin tepkileri kaydedilecektir.

E. Cetaceanlar için Özel Koruma Alanları Kurmak

Cetaceanları korumanın en etkili yolu, Özel Koruma Alanları ilan etmektir. Bu alanlar çiftleşme ve yavrulama alanlarını kapsamalıdır ve aynı zamanda önemli beslenme alanlarını da içlerine almalıdır. Bu eylem, Ulusal Stratejik Eylem Planında, Türkiye kıyıları boyunca deniz koruma alanları ilanı ile paralel olarak yürütülmelidir. Deniz koruma alanları, çeşitli organizmaları kapsamaktadır. Fakat, cetaceanlar için bu eylem bazı habitatların korunmasına odaklıdır.

E.1. Hedefler

Üreme, yavrulama ve önemli beslenme alanlarının korunması

E.2. Açıklamalar

Arazi çalışmaları sonucunda toplanan verilere göre öncelikli alanlar seçilmelidir. Bu alanlar arasında, bir veya iki alan pilot alan olarak belirlenmelidir. Bu pilot alanlarda, balıkçılık ve turizm aktiviteleri, yerel otoriteler tarafından kontrol edilmelidir. Geçici araştırma ve eğitim merkezi kurulmalıdır. Cetacean biyolojisi hakkında detaylı araştırmalar ve eğitim programları yürütülmelidir. İki yıl sonra, bu pilot alanlar değerlendirilmeli ve koruma alanlarının sayıları arttırılmalıdır.

E.3. Sorumlu Kurumlar

Tarım ve Köy işleri Bakanlığı (MARA), Çevre Bakanlığı (MOE), sahil güvenlik

E.4. Paydaşlar

MARA, MOE, Üniversiteler, STKlar, balıkçılar, yerel otoriteker, kamu ve turistler

E.5. Ön koşullar

Eylem 1 koruma alanları seçebilmek için tamamlanmış olmalıdır

E.6. Uygulanmasındaki problemler

Balıkçılar ve tur operatörleri arasında ciddi sorunlar olabilir

E.7. Takvim

Pilot Alanlar için en az iki yıl gerekmektedir.

E.8. Bütçe

(Sadece tek bir pilot alanı göz önüne alınmıştır)

Eğitim materyalleri (broşür, poster): $10,000

Eğitim ve araştırma merkezi: $40,000

Alan tarama botu: $100,000

Kirlenme Kontrolü için aletler: $50,000

TOPLAM: $200,000

E.9. GÖZLEM

Bu eylemin gözlemlenmesi; ilgili kurumlar tarafından ara ve final raporların değerlendirilmesi ile yapılacaktır.

4. Türkiye Ulusal Eylem Planı’nın Genel Görünümü

Aşağıdaki şekil, Eylem Planı’nın aktiviteleri arasındaki ilişkiyi göstermektedir.

Eylem planının toplam süresi aşağıda gösterilmektedir, çizelgedeki başlama tarihleri değişebilir. Türkiye’nin Ege ve Akdeniz Sahillerinde bulunan Cetacean Türlerinin Korunması odaklı, Türkiye Ulusal Eylem Planı’nın toplam süresi 4 yıldır.

5. Yatırım Portföyü

Cetaceanların Dağılım Gözlemleri 2 Yıl 250,000

Balıkçı ağlarına takılan Cetaceanların Gözlemi 2 Yıl 85,000

Karaya vuran Cetaceanlara yönelik bilgi ağı kurmak 6 Ay 60,000

Eğitim Programları 2 Yıl 50,000

Cetaceanlar için Özel Koruma Alanları Kurmak 2 Yıl 200,000

REFERANSLAR

Öztürk, B. 1996. Balinalar ve Yunuslar (Whales and Dolphins). Anahtar yayınevi, Istanbul, 119pp.

Öztürk, B., Öztürk, A.A., Dede, A. 2001. Dolphin bycatch in the swordfish driftnet fishery in the Aegean Sea. Rapp.Comm.int.Mer Medit., 36.

Öztürk, B., Öztürk, A.A. 1998. Cetacean strandings in the Aegean and Mediterranean coasts of Turkey .Rapp.Comm.int.Mer Medit., 35: 476-477.