31 Ekim 2021

BASIN BÜLTENİ

14 YENİ ÖNEMLİ DENİZ MEMELİLERİ ALANLARI İLAN EDİLDİ

31 Ekim Uluslararası Karadeniz Günü’nde Marmara Denizi, Çanakkale ve İstanbul Boğazlarının tamamı olmak üzere Türk Boğazlar Sistemi, Karadeniz ve Hazar Denizi’nde 14 Önemli Deniz Memelileri Alanı’nın ilan edildiğini duyurmaktan mutluluk duyuyoruz. Bu 14 alana Uluslararası Doğayı Koruma Birliği Deniz Memelileri Koruma Alanları Görev Gücü (IUCN SSC-WCPA) tarafından resmi olarak IMMA statüsü verildi. Bu karar, 2021’in başında düzenlenen bir haftalık bir çalıştayı takiben, bölgede onlarca yıllık bilimsel çalışmalara dayanan ve aylar süren bir hakem değerlendirmesi sürecinin ürünü olarak ilan edildi.

Yeni ilan edilen 14 Önemli Deniz Memelileri Alanı (Important Marine Mammal Areas -IMMA), Şubat ayında Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (International Union for Conservation of Nature – IUCN SSC-WCPA) Deniz Memelileri Koruma Alanları Görev Gücü tarafından düzenlenen, Türk Deniz Araştırmaları Vakfı uzmanlarının da yer aldığı çalıştayda çok sayıda bilim insanın çalışması sonucu ortaya çıktı. Bu çalıştay sonunda 23 yeni IMMA adayı belirlenmişti. Bağımsız değerlendirmelerin ardından, 1’i Türk Boğazlar Sistemi (TBS)’nin tamamı, 11’i Karadeniz’de olmak üzere 14 IMMA, bir aday-IMMA (cIMMA) ve 11 ilgi duyulan alan onaylanarak IMMA e-Atlas’ına eklendi. E-Atlas; IMMA ve ilgi duyulan alanları küresel ağını gösteren, arama yapılabilen ve herkese açık bir veri tabanıdır. https://www.marinemammalhabitat.org/imma-eatlas/

İlan edilen 14 alanın üçü Türkiye sularındadır. Türk Boğazlar Sistemi; yani Marmara Denizi, Çanakkale ve İstanbul Boğazlarının tamamı ve Karadeniz’deki 11 alanın ikisi Türkiye sularında yer almaktadır. Bunlar batı Karadeniz kıyıları ve Sinop bölgesidir. Hamsi kışlama alanı olan Türkiye’nin doğu kıyıları ise, aday olarak halen değerlendirme sürecindedir. Ayrıca Sakarya Kanyonu bölgesi de ilgi duyulan alan olarak ilerde değerlendirilebilir bir bölge olarak belirlendi.

TBS ve Karadeniz’deki 11 alanda yaşayan üç yunus alttürü de IUCN kırmızı listede yer almaktadır: Afalina ve mutur “nesli tehlike altında”, tırtak ise “hassas” olarak değerlendirilmektedir. Karadeniz yunuslarının nesillerini tehdit eden en büyük sorun tesadüfi ağa yakalanmadır; tüm Karadeniz’de yılda 11 bin ile 20 bin muturun özellikle dip uzatma ağları ile yapılan avcılıklarda öldüğü tahmin edilmektedir. Diğer tehditler; aşırı balıkçılık sonucu balık stoklarındaki azalma, kirlilik ve hastalıklardır.

Bölgedeki deniz bilimciler ve koruma örgütleri, Karadeniz’deki bu 11 IMMA’ya daha çok dikkat çekilmesini umuyor. IMMA’lar koruma alanı sayılmasalar da ulusal ve küresel programlara destek sağlayarak ülkelerin yüksek biyoçeşitlilik alanları seçimine ve dolayısıyla çok sayıda uluslararası kuruluşun ve 100’den fazla ülkenin desteklediği 2030’a kadar %30 (30×30) koruma alanı oluşturulması hedefinin gerçekleştirilmesine yardımcı olması bekleniyor. Çalıştay raporunun tamamına buradan ulaşabilirsiniz: https://www.marinemammalhabitat.org/downloads/

Karadeniz ülkeleri Bulgaristan, Gürcistan, Romanya, Rusya Federasyonu, Türkiye ve Ukrayna, Karadeniz’in Kirliliğe Karşı Korunmasına Dair Sözleşmesi — Bükreş Sözleşme’nin imzalanmasını takiben Karadeniz Stratejik Eylem Planı’nın kabulünün bu sene 25. yıldönümünü olan 31 Ekim Uluslararası Karadeniz Günü kutlu olsun.

TÜDAV hakkında:
Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV), 20 yılı aşkın süredir Türkiye denizlerinde araştırma, koruma ve eğitim amaçlı çalışmalar yapmaktadır. Vakıf şimdiye dek 55 kitap çıkarmış olup bunun 30 adedi İngilizcedir. TÜDAV, ACCOBAMS, UNEP, MedPAN ve CIESM gibi uluslararası kuruluşlar ile ortak projelere imza atan, dünya çapında da çalışmaları takip edilen bir kurumdur. Vakıf İngilizce olarak dört ayda bir “Journal of Black and Mediterranean Environment” isimli bir dergi de çıkartmaktadır. TÜDAV Türkiye’nin ilk Antarktika seferine de öncülük etmiştir.
 
IMMA hakkında:
IMMA’lar, bölgesel habitatın deniz memelisi türleri için önem taşıyan ve koruma alanı olarak seçilmesi ve yönetilmesi potansiyeline sahip olan bölümleri olarak tanımlanmaktadır. IMMA’lar alan-temelli koruma verilme ve/veya gözetim altına alınma ihtimali olan alanları içermektedir. IMMA’larin sınıflandırılması bakımından ‘önemli’ kavramı; söz konusu alanda yaşayan deniz memelilerine etki eden ve bu türlerin veya popülasyonlarının koruma durumlarının iyileştirilmesi bakımından algılanan herhangi bir değeri ifade eder.