27.06.2018
Akdeniz için Denizanası UYARISI!
Ömürleri yaklaşık bir yıl olan ve tüm dünya denizlerinde bulunan Pusula denizanası Chrysaora hysoscella (Linnaeus, 1766) Türkiye sularında Akdeniz ve Ege Denizi’nde ve 2000’li yıllardan itibaren de Marmara Denizi’nde yaygın olarak görülmektedir. Genellikle Temmuz-Eylül ayları arasında görülen Pusula denizanası ihbarları ve bazı yaralanma vakaları son 2-3 gündür Akdeniz kıyılarımızdan bildirilmektedir. Şu anda Antalya deniz ve sahillerinden sıkça denizanası ve temasıyla yakınmaları olan kişilerin ihbarları gelmektedir. Antalya Körfezi’nde tespit edilen pusula denizanası ile ilgili türün tespitinde rol oynayan karakteristik özellikler aşağıdaki gibidir:
- Şemsiyesi (Diski) 30-50 cm çapındadır.
- Kahverengi, sarı, kırmızı tonlarda olabilir.
- Şemsiyesi etrafında V şeklinde kırmızımsı, kahverengi şeritler bulunur.
- 24 uzun tentakül ve 4 ağız lobuna sahiptir.
Diğer zehirli denizanası türleri gibi insan sağlığı üzerine olumsuz etkileri olabilir. Canlının vücutta temas ettiği yerde ciltte ağrı, kaşıntı, kızarıklık, yanma, hafif şişlik, kamçı izine benzeyen lekeler ve yüzeysel yaralar benzeri yakınmalar gelişebilir. Artan deniz suyu sıcaklıklarıyla denizanası artışının ilerleyen günlerde daha da artması olasıdır.
Sağlığımız için dikkatli olalım… Lütfen temastan kaçının
Bu türle temas edildiğinde uzantılarındaki yakıcı kapsüllerin deriye nüfus etmesi ile şikayetler başlar. 7 den 70’e tüm yaş grubu etkilenebilir. Küçük çocuklar, yaşlılar, kol, bacak, gövde, yüzün daha geniş bir alanın etkilendiği yaralanmalarda belirti ve bulgular daha şiddetli görülebilir. Ayrıca nadir olarak alerjiye yatkın bireylerde daha ciddi seyrederek ve hayatı tehdit edebilir. Sıkça karşılaşılan klinik yakınma ve bulgular ciltte kızarıklık, kaşıntı, ağrı, yanma ve sıcak suyla haşlanmaya benzer su toplaması benzeri lezyonlardır. İlave olarak baş dönmesi, bulantı, kusma, düşük tansiyon, çarpıntı, nefes darlığı gibi daha şiddetli bulgularla da ortaya çıkabilir. Sıklıkla yakınmalar temastan sonra ilk 1-10 dakika içinde başlar ve birkaç gün sürebilir. Bir bilimsel araştırmada 25 gönüllü katılımcıda bu tür denizanasının deri ve uzantıları üzerine toksik etkileri değerlendirilmiştir. Sonuçta gönüllülerde denizanası ile temastan sonraki ilk 40 saniye içinde deride kaşıntı ve yanma, üç dakika sonra da kızarıklık ve su toplaması belirtileri gözlenmiştir. Katılımcıların beşinde 48 saat boyunca kaşıntı, kızarıklık ve ödem yakınmaları devam etmiştir.
“Yüzücülerin, dalgıçların, amatör veya profesyonel balıkçıların, cankurtaranların dikkatli olmaları ve denizanasıyla temastan kesinlikle kaçınmaları gerekir. Denizanalarının yakıcı kapsüllerinin zararlı etkisi kıyılara vurmuş ölü dahi olsa 48 saat sürebilir. Bu nedenle özellikle küçük çocukların oyun için dahi elle temas etmemeleri, temas etmişlerse, ellerini vücutlarına ve gözlerine sürmemeleri gerekir. Deride çıplak elle kaşıma ve ovuşturmak denizanasından daha çok sayıda yakıcı kapsülün patlamasına yanma, kızarıklık, kaşıntı gibi yakınmalarının artmasına yol açacaktır. Tatlı su ile yıkanmak daha çok kapsülü açığa çıkarak deriye nüfus etmesine neden olacağından, çeşme suyu, tatlı su, buzlu su, duş ile yıkanmaktan kaçınılmalıdır. Özellikle temas eden bölgenin önce deniz suyu ile ve ardından 15 dakikaya yakın süreyle bolca sirke ile yıkanması tavsiye edilir. Kalan yakıcı kapsüller için tıraş köpüğü yardımıyla ciltten sıyrılarak uzaklaştırılması gerekmektedir. Ciddi yaralanmalarda tam teşekküllü sağlık kuruluşunda doktora başvurulmalıdır.”
Lütfen gözlemlerinizi bildirin…
Denizanalarının olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla izleme programlarının oluşturulması çok önemlidir. Bu nedenle başlattığımız “Antalya’nın Deniz ve Kıyılarının İklim Değişikliğine Adaptasyonu” AB Projesi (www.antalyadeniziklim.org) ve “Ulusal Denizanası ve Benzeri Türleri İzleme Programı” (www.yayakarsa.org) ile ilgili bilgi almak için lütfen web sayfalarımızı ziyaret edin. Jelimsi Organizmalar posteri için lütfen tıklayınız.
Deniz ve sahillerimizde denizanası görenlerin Vakfımıza ihbarda bulunmasını rica ederiz…
